သင့္အနီးနားက ေဆးဘက္ဝင္ပရႏၷဝါပင္
သင့္အနီးနားက ေဆးဘက္ဝင္ပရႏၷဝါပင္
ပရံႏၷဝါ ပင္ကုိသိၾကေသာ္လည္း၊ ဒီအပင္ရယ္လုိ႕ ေသေသျခာျခာ ကြဲကြဲျပားျပား သိသူနဲလွသည္၊ တကယ္တန္းေျပာရလ်ွင္ ပရံႏၷဝါ အပင္ေလးေတြက ကုိယ့္ အနီးဝန္းက်င္တြင္႐ွိေနပါသည္၊ ပရံႏၷဝါအပင္ေလးေတြကုိ ေပါင္းပင္ေလးေတြအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားေသာ္လည္း အလြန္အစြမ္းထက္လွသည့္ ဘယေဆးပင္လည္းျဖစ္ေနပါေသးသည္၊ ယခုလ(ႏိုဝင္ဘာလ)ရာသီက ပရံႏၷဝါ ပန္းေလးေတြပြင့္ေသာလ ျဖစ္သည္မုိ႕ အပင္ေလးအေၾကာင္းကုိ ကုိးကားေရးသားေဖာ္ျပလုိက္ပါသည္၊
ေအာက္ကဒီကဗ်ာေလးကေတာ့ ငယ္ငယ္က ေက်ာင္းစာထဲမွာ သင္ခဲ့ဖူးေတာ့ မွတ္မိေနၾကဦးမယ္ထင္ပါတယ္။
ေမ့ေနခဲ့ရင္လည္း အမွတ္တရ ျပန္ရြတ္ျဖစ္တာေပါ့။
ပရႏၷဝါ
အက်ြန္ က်ြႏု္ပ္
ယုန္တစ္ထုပ္ကုိ
ခြာဆုပ္ေရလန္
ႀကပ္ခုိးခံ၍
ပရႏၷဝါ ရြက္နုညွာကုိ
ဝါးျပာထည့္ႀကဳိ
အုိးနတုိနွင့္
ခပ္ခ်ဴိညစ္ေထး
ေဆာင့္ေႀကာင့္ထုိင္ ေမႊလုိက္ကဲ႔ေလး။
ဝန္ႀကီးပေဒသရာဇာ
ပရႏၷဝါ
Boerhavia diffusa L.,
Boerhavia repens L.,
Boerhavia procumbens Bank.,
red spiderling,spreading hogweed, or tarvine
Family: Nyctaginaceae
(The four o'clock family .)
မေန႔ကရြာေသာ မုိးေၾကာင့္ထင္သည္ ၊ တကၠသုိလ္ ထဲက အိမ္ေ႐ွ႕ လမ္းေဘးဝဲယာမွာ ေပါင္းျမက္ေတြ ေခါင္းေထာင္လာၾကသည္၊ ထုိျမက္ပင္ေတြအၾကားမွာ ပရံႏၷဝါ အပင္ေလးေတြေတြ႕ရသည္၊ သာမန္ ဆုိလ်ွင္ ေတာ့ မျမင္ရပါ၊ ဂ႐ုတစုိက္ၾကည့္ပါမွ ေတြ႕ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္၊ ပရံႏၷဝါ အမည္ႏွင့္ species ေလးမ်ဳိးခန္႔႐ွိပါသည္၊ သုိ႔ေသာ္လည္း ဝန္ျကီးပေဒသရာဇာ ေရးဖြဲ႕ခဲ႕ေသာ ကဗ်ာထဲက ပရံႏၷဝါ ကေတာ့ ယခုအပင္သာျဖစ္ပါသည္၊ ယခင္တပတ္ကတင္ေပးလုိက္သည့္ ပရံႏၷဝါ ပင္ေထာင္ Commicarpus chinensis ကေတာ့ မ်ဳိးရင္း Family တူေသာ္လည္း မ်ဳိးစုအမည္ genus name ကြဲျပားပါသည္၊ ယခုအပင္ေလးေတြက ပန္းေရာင္ပန္းေလးေတြျဖစ္ေသာ္လည္း အျဖဴေရာင္ပန္းေလးေတြကုိလည္း ျမင္ဖူး ေတြ႕ခဲ့ဖူးပါသည္၊ ျမန္မာ့ေဆးက်မ္းအလုိအရ ပရႏၷ၀ါအမ်ိဳးမ်ိဳး ႐ွိၿပီး ေ႐ွးက "ဆင္ျဖာသဲပင္"ဟု ေခၚေ၀ၚ ခဲ့ၾကသည္၊ ေဆးက်မ္းအလုိအရ အျဖဴမ်ိဳး၊ အျပာမ်ိဳး၊ အနီမ်ိဳး ဟူ၍ ခြဲျခားသတ္မွတ္ထားသည္။
ျမန္မာ့အာယုေဗၺဒ သိမ္ျဖဴေဆးသိပၸံဆရာေတာ္ ျပဳစုထားသည့္ ပုံျပ ေဆးအဘိဓာန္တြင္ ပရံႏၷဝါ အပင္၏ ဂုဏ္ ႏွင့္စြမ္းရည္ကုိ ယခုကဲ့သုိ႔ ေရးသားထားပါသည္၊
ပရံႏၷဝါ တြင္ ဝမ္းမီးကုိေတာက္ေစျခင္း။ ဝမ္းသက္ေစျခင္း ။
ဆီးရႊင္ေစျခင္း ။ ေခြၽးထြက္ေစျခင္း။ သလိပ္ပယ္ေစျခင္း ။
အန္ေစျခင္း။ ေဖာေယာင္ျခင္းကုိ ပယ္ဖ်က္တတ္ေသာသေဘာ႐ွိ၏။
ဆီးေရာဂါကုိ ပယ္ဖ်က္ေသာ သတၱိ သည္ အေကာင္းဆုံးျဖစ္၏။
ထုိ႔ျပင္ ေရဖ်ဥ္းေရာဂါ။အဆုတ္ေရာင္ျခင္း။အူေရာင္ျခင္း။
ကုိယ္၏ အျပင္ဖက္ေရာင္ျခင္း တုိ႔တြင္ အရြက္မ်ားထုေထာင္း၍ ပူေအာင္ျပဳၿပီးလ်ွင္ စည္းေပးရ၏။
ႏွလုံးေရာဂါ။ ေခ်ာင္းဆုိးေရာဂါ၊။ေရဖ်ဥ္းေရာဂါ။ ေပါင္မ်ားေရာင္ေသာေရာဂါ အလြန္အက်ဳိး႐ွိ၏၊
အျမစ္ကုိႀကိတ္၍ သူခ်ည္းသက္သက္ (ဝါ) သံႏွင့္အတူ အဂၤါအႀကီးအငယ္မ်ားေရာင္ျခင္း ေသြးအားနဲေသာေရာဂါေပးရ၏၊
အျမစ္အမႈန္႔ကုိ ေန႔အခါ ၂ၾက္ိမ္ လဘက္ရည္တဇြန္းစာတုိက္ခဲ့ေသာ္ အနည္းငယ္ဝမ္းသက္၏ ။
အတုိင္းအတာအနဲငယ္သည္ သလိပ္ထုတ္ေအာင္ရာတြင္အေကာင္းဆုံးျဖစ္၏၊ ပန္းနာေရာဂါတြင္ေကာင္း၏၊ မ်ားလ်ွင္အန္ေစ၏၊
ေရဖ်ဥ္းေရာဂါကုရာတြင္ ေက်နပ္ဖြယ္ရာျဖစ္၏၊
ေဆးအသုံးျပဳပုံ
ေရာဂါအသီးသီး၌ ပရႏၷ၀ါကို အသံုးျပဳပံုကုိလည္း ယခုလုိ အေသးစိတ္ေရးသားထားျပန္ပါေသးသည္..
(၁)ေခ်ာင္းေျခာက္ဆိုးရာ၌ ပရႏၷ၀ါအျမစ္ကို အမႈန္႔ျပဳ သၾကားႏွင့္ ေရာစပ္ၿပီး လ်က္ေပးပါ။
(၂)ပန္းနာေရာဂါ၌ ပရႏၷ၀ါျမစ္မႈန္႔ ၃က်ပ္သားႏွင့္ ပ်ားရည္စစ္စစ္ ၄ပဲသား ေရာၿပီး ေရေႏြးႏွင့္စားေသာက္ၾကရမည္။
(၃)ဆီးေအာင့္ေသာေရာဂါ၌ ပရႏၷ၀ါအရြက္စိမ္းကို င႐ုတ္ေကာင္းႏွင့္ေရာၿပီးႀကိတ္၍ အ၀တ္ႏွင့္စစ္ စားေသာက္ရေပသည္။
(၄)ေရငတ္ေရာဂါ၌ ပရႏၷ၀ါျမစ္ ၊ရွမ္းေဆးခါး၊ ခ်င္းေျခာက္တို႔ကို သံုး ပံုတစ္ပံု ကင္းျပဳတ္ၿပီး ေသာက္ေပးရသည္။
(၅)ေရဖ်ဥ္းေရာဂါ၌ ပရႏၷ၀ါျမစ္ကို ေရစိမ္လ်က္ ဆိုဒါေရာ၍ေသာက္ေပးရသည္။
(၆)ဂူလံုးေရာဂါ၌ ပရႏၷ၀ါျမစ္ကို သိေႏၶာဆားႏွင့္ေရာလ်က္ေထာပတ္
သို႔မဟုတ္ ပ်ားရည္ႏွင့္လ်က္ေပးရသည္။
(၇)ဆီးေအာင့္ေရာဂါ၌ ပရႏၷ၀ါျမစ္ သတၱဳရည္ကို ႏို႔ႏွင့္ေရာၿပီးေသာက္ေပးရသည္။
(၈)အဖု၊ အနာတို႔မွ အေၾကာမွ်င္ထြက္လွ်င္ ပရႏၷ၀ါျမစ္ႏွင့္ခ်င္းတို႔ကိုေရာႀကိတ္ၿပီး ပတ္တီးစီးေပးရသည္။
(၉)အခ်ိန္မွန္မွန္ ရက္ၾကာဖ်ားရာ၌ ပရႏၷ၀ါျမစ္ကို ေသာက္ေပးရသည္။
(၁၀)မီးမဖြားႏိုင္ေသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ဗိုက္တြင္ ပရႏၷ၀ါျမစ္ကိုေသြးျပီး လိမ္းေပးရသည္။
(၁၁)ေဖာေရာင္ေသာေရာဂါ၌ ပရႏၷ၀ါျမစ္ သတၱဳရည္ကိုလိမ္းေပးရသည္။
(၁၂)မ်က္စိယားျခင္း၊ မ်က္ရည္ယုိျခင္းတြင္ ပရႏၷ၀ါျမစ္ကိုႏုိ႔ရည္ႏွင့္ေသြးၿပီး မ်က္စဥ္း ခတ္ေပးရသည္။
(၁၃)မ်က္စိမွ ေသြးယိုလွ်င္ ပရႏၷ၀ါျမစ္ကို ပ်ားရည္ႏွင့္ေသြးၿပီးမ်က္စဥ္းခတ္ေပးရသည္။
(၁၄)မ်က္စိယားျခင္း၌ ပရႏၷ၀ါျမစ္ကို ႀကိတ္မွန္ရြက္ေသြးၿပီး မ်က္စဥ္း ခတ္ေပးရသည္။
(၁၅)မ်က္စိမႈန္ေသာေရာဂါ၌ ပရႏၷ၀ါျမစ္ကို ေရႏွင့္ေသြးၿပီး မ်က္စဥ္း ခတ္ေပးရသည္။
(၁၆)ေပြးနာ၊ ယားနာျဖစ္ရာ၌ ပရႏၷ၀ါျမစ္ကို ဒန္႔ကြၽဲေစ့ႏွင့္အတူ စားျခင္း၊ လိမ္းျခင္းျပဳလုပ္ေပးရသည္။
ေဖၚျပခဲ့သည့္အတိုင္း ပရႏၷ၀ါသည္ လူသားတို႔၌မ်ားစြာ အျပစ္ ျပဳတတ္ေသာ ဆီးေရာဂါ၊ မ်က္စိေရာဂါ၊ ေသြးညံ့၊ ေသြးဆိုးေရာဂါ၊ ေဖါ ေရာင္တင္းျခင္းမ်ားအထိ အသံုး၀င္ေၾကာင္း သိႏိုင္ေလာက္ေပသည္။
Taxonomic description
ပရံႏၷဝါ အပင္သည္ Species အမည္ diffusa ႏွင့္လုိက္ဖက္စြာ ေျမမွာ prostate တြားသြားသည္ သုိ႔ေသာ္တခါတရံ 1m ခန္႔ျမင့္သည္အထိ႐ွိကာ ascending ပုံစံ ပင္ေထာင္ျဖစ္သည္၊ ပင္စည္က ဆလင္ဒါပုံ႐ွိကာ divaricately branched ၂ ခြ ကုိင္းျဖာ သည္၊ အဆစ္တဆစ္မွာ အရြက္ ၂ ရြက္ထြက္ေနေသာ္လည္း ထုိအရြက္ ၂ ရြက္က unequal အရြယ္ မညီၾကပါ၊ ဤအခ်က္သည္ ပရံႏၷဝါ ဟုတ္သည္မဟုတ္သည္ စစ္ေဆးရာတြင္ အလြန္အေရးပါသည္၊ ရြက္သားမ်ားေျပာင္လက္သည္ဟုထင္ရေသာ္လည္း အရြက္ေပၚတြင္ subappressed hirsute ေခၚ အေမႊးေလးမ်ားပါတတ္သည္၊ ပန္းပြင့္ေလးေတြက ပန္းေရာင္သန္းကာ အလြန္ေသးငယ္ၾကသည္၊ ပန္းခုိင္တခုိင္မွာ အမ်ားဆုံး ၁၂ ပြင့္ခန္႔သာပါသည္၊ ပန္းခုိင္က axillary or terminal cymose panicle ျဖစ္သည္၊ ပန္းပြင့္ေလးမ်ားတြင္ပြင့္ညႇာပါေသာ္လည္း အလြန္တုိသည္၊ ပြင့္ကုိင္း peduncle က ၃လက္မခန္႔႐ွည္တတ္သည္၊ perianth က infundibuliform ျဖစ္က အဝုိက္ ၅ ခုပါသည္၊ ဝတ္ဆံဖုိ stamens ၃ ခုသာပါသည္၊ ပြင့္ဖတ္ထက္တုိသည္၊ အေစ့အိမ္ ovary ေပၚတြင္ vicidly pubescent ေခၚေစးကပ္ေသာ ဂလင္းအေမႊးေတြပါသည္၊ အေစ့အိမ္ခန္းထဲတြင္ အေစ့ေလာင္းတေစ့သာပါသည္၊ အသီးကုိ anthocarp ဟုေခၚၿပီး အစင္း၅ခုထင္႐ွားစြာပါသဘည္၊ အေစ့တေစ့သာပါသည္ ၊ ေစးကပ္ေသာဂလင္းမ်ားဖုံးအုပ္ ထားသည္၊ ထုိဂလင္းမ်ားေၾကာင့္ အသီးမ်ားသည္ ငွက္မ်ား သတၱဝါမ်ား အက်ီၤအဝတ္အစားမ်ား အေပၚကပ္ၿပီး မိခင္အပင္ မွေဝးရာကုိ ပ်ံ႕လြင့္ၾကရသည္၊
တခါတေလ က်ေနာ္တုိ႔တေတြ သိသလုိလုိ ႏွင့္ ေရာေထြးေနတတ္သည့္ အပင္ေလးေတြအမ်ားႀကီး႐ွိပါသည္၊ ထုိအထဲမွ ပရံႏၷဝါ အပင္ေလးကေတာ့ မွတ္မွတ္ထင္ထင္႐ွိလွပါတယ္၊ ႐ုကၡေဗဒေလ့လာသင္ၾကားေနေသာ ေက်ာင္းသားသူေတြကုိ အားကုိးတႀကီးနဲ႔ ပရံႏၷဝါ ပင္႐ွာခုိင္းရင္ သိေလာက္ျပီထင္ပါတယ္။